Η στρατηγική απορία του ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ 2ο

του Λευτέρη Ριζά

Στον ΟΙΣΤΡΟ είχε αναρτηθεί 27 Οκτωβρίου με τον ίδιο τίτλο το πρώτο μέρος. Μετά από κάποια άλλα που ασχολήθηκαν με παράπλευρα ζητήματα, ήρθε η ώρα να συνεχίσουμε.

Θέλω από την αρχή να διευκρινίσω ότι η «Στρατηγική απορία» δεν αφορά αποκλειστικά τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, αλλά όλη την Αριστερά. Όχι μόνο την ελληνική. Από την άποψη αυτή ίσως αδικείται ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ από την κριτική που θα του ασκηθεί. Αλλά απλά μας βοηθάει να περάσουμε στη συνέχεια στις αιτίες της «στρατηγικής απορίας» της παγκόσμιας αριστεράς.

Ο κ. Αλ. Τσίπρας στον χαιρετισμό του κατά τη διάρκεια δεξίωσης στην ελληνική Πρεσβεία στη Βραζιλία, επανάλαβε κάτι που τελευταία το έχει πει επανειλημμένα: «Κάποιοι επέλεξαν η Ελλάδα να γίνει το διεθνές πειραματόζωο της κρίσης, μιας κρίσης που δεν είναι ελληνική ιδιαιτερότητα.  Δεν είμαστε το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης και του πλανήτη, η  κρίση είναι παγκόσμια είναι ευρωπαϊκή η Ελλάδα επελέγη να γίνει το πειραματόζωο αυτής της κρίσης.»

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Εδώ πρέπει να προσέξουμε το ότι « η  κρίση είναι παγκόσμια είναι ευρωπαϊκή». Φυσικά θα ήταν παράλογο η κρίση να ήταν παγκόσμια και να μην ήταν ευρωπαϊκή ή να μην επηρέαζε και την Ελλάδα  Άλλωστε η Ελλάδα είναι μια μικρή και «σχετικά αδύναμη» χώρα – όπως όλοι ξέρουμε και όπως σωστά επεσήμανες ο Σαμίρ Αμιν (1) – και συνεπώς θα τις συμπεριφερθούν ανάλογα προκειμένου να κερδίσουν όσα περισσότερα μπορούν από την κρίση, και να «ρεφάρουν» άλλες απώλειες τους,  οι ισχυρές οικονομικές-πολιτικές και κρατικές δυνάμεις.(2). Η συχνή επανάληψη ότι κάποιοι   επέλεξαν την Ελλάδα   ως πειραματόζωο καταντάει  αποπροσανατολιστική.

        Αν η κρίση που ενέσκηψε στην Ελλάδα  ήταν «εισαγόμενη» λόγω της διεθνούς διάστασης της ή «ελληνική» λόγω της άφρονος οικονομικής πολιτικής της Ν.Δ., υπήρξε σημείο σύγκρουσης μεταξύ Γ. Α. Παπανδρέου και Καραμανλή, τα προηγούμενα χρόνια. Ο πρώτος, για την απέδιδε στη Ν.Δ. – εξ’ ου και το «λεφτά υπάρχουν» - ο δεύτερος στην παγκόσμια διάσταση της για να δικαιολογήσει την πολιτική του. (3).

        Συνεπώς  υπάρχει ένα πρόβλημα και στις εκτιμήσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ.  Η κρίση στην οποία έχει βυθιστεί η ελληνική οικονομία είναι αποτέλεσμα της διεθνούς κι ευρωπαϊκής κρίσης, και μας χτυπάει σκληρά γιατί είμαστε αδύναμη χώρα, και άρα  δεν είναι αποτέλεσμα της ελληνικής ιδιαιτερότητας (μαύρο πρόβατο) ή μήπως  οφείλεται σε ένα καλά επεξεργασμένο σχέδιο εναντίον μας ή είναι πάλι  αποτέλεσμα λανθασμένων χειρισμών από πλευράς κυβέρνησης της Ν.Δ;  Με άλλα λόγια ευθύνονται ή όχι γι αυτό οι κυβερνήσεις του ΠαΣΟΚ και της ΝΔ για το «κακό» που μας βρήκε ή αποκλειστικά και μόνο ο διεθνής καπιταλισμός, τα μονοπώλια, οι κερδοσκόποι κλπ. Ή, τέλος, είναι αποτέλεσμα του μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης που ακλούθησε η χώρα μετά τον Πόλεμο ή τουλάχιστον μετά τη μεταπολίτευση;  Κάτω από τους γενικούς αφορισμούς για τις αιτίες της κρίσης της ελληνικής οικονομίας υπάρχουν πολλά προβλήματα προς απάντηση, στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και η υπόλοιπη αριστερά μας, δεν έχει κατορθώσει να δώσει μια ολοκληρωμένη και πειστική απάντηση.

        Αν, π.χ., η κρίση μας οφείλεται αποκλειστικά στην παγκόσμια και ευρωπαϊκή κρίση του καπιταλισμού / ιμπεριαλισμού τότε η έξοδος από αυτήν είναι αυτή που μονότονα υποδεικνύει το ΚΚΕ και άλλες «επαναστατικές» δυνάμεις:  αντικαπιταλιστική/ σοσιαλιστική και μάλιστα παγκόσμια επανάσταση.  Αν πάλι οφείλεται σε αστοχίες και λάθη που προέρχονται από τις πολιτικές που ακλούθησαν οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, τότε πρέπει να τις διορθώσουμε και γι αυτό απαιτείται μια κυβερνητική αλλαγή – ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ  αρκεί να  αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Αν το μεταπολιτευτικό μοντέλο ανάπτυξης έχει φτάσει στα όρια του, τότε πρέπει να δούμε πρώτον ποιο ήτανε και γιατί «φρακάρισε» και δεύτερον  πώς θα το αλλάξουμε και ποιες κοινωνικές-πολιτικές δυνάμεις μπορούν να το κάνουν. Σε αυτό συμφωνούν πάρα πολλοί παράγοντες της οικονομικής και πολιτικής ζωής του τόπου: από τον εκσυγχρονιστή Κ. Σημίτη μέχρι τον διοικητή της Τράπεζας Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλο.

Υπάρχει βέβαια και η αριστερή πρόταση είτε στην εκδοχή του ΚΚΕ είτε σε αυτήν του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ : με διαφορετικούς ρυθμούς και ταχύτητα η σοσιαλιστική προοπτική. Όσο για την «επαναστατική» εκδοχή, η καθαρή αντικαπιταλιστική ευρίσκεται  διάσπαρτη σε εξωκοινοβουλευτικές ομάδες και οργανώσεις και βέβαια μέσα και στον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, και, φυσικά, στο ΚΚΕ.  Στον κοινό παρανομαστή τους βρίσκουμε μια σύγχυση/ ταύτιση της αδύναμης χώρας που είναι η Ελλάδα με τον «αδύνατο κρίκο» του συστήματος, όπως τον προσδιόρισε για τη Ρωσία του 1917 ο Λένιν. Μόνο που άλλο είναι «σχετικά αδύναμη» ή «αδύναμη» χώρα και άλλο «αδύνατος» κρίκος της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας. Η Ρωσία του ‘ 17 αποτελούσε αδύνατο κρίκο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας γιατί α) ήταν συσσωρευμένες πολλές κοινωνικές αντιθέσεις (αγροτικό κίνημα, εργατικό, αδυναμία αστικής τάξης, δημοκρατικά αιτήματα   κλπ) και β) πόλεμος. Το ότι αποδείχτηκε ότι εκτός από αδύνατο κρίκο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας  αποτέλεσε και αδύνατο κρίκο της σοσιαλιστικής μετάβασης – με αποτέλεσμα να ξαναενταχθεί στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα – πολύ λίγο το προσέχουν.

Στη σημερινή Ελλάδα πρέπει να δούμε ποιες είναι οι συγκλίνουσες αντιφάσεις που την καθιστούν «αδύνατο» κρίκο. Γιατί προφανώς δεν μπορεί το αίτημα διανομής της γης στους ρώσους αγρότες να δώσει τη θέση του στο αίτημα για δωρεάν διανομή τελευταίων μοντέλων κινητών τηλεφώνων ή ηλεκτρονικών υπολογιστών. Δεν αρκεί να συμφωνήσουμε ενάντια σε τι είμαστε – π.χ. Μνημόνιο – αλλά και στο τι θέλουμε ή με τι θέλουμε να αντικαταστήσουμε αυτό που σήμερα υπάρχει. Το 1981 το αίτημα της Αλλαγής που υιοθέτησε και υπέγραψε συμβόλαιο με το λαό να υλοποιήσει το ΠΑΣΟΚ αφορούσε το Έξω από το ΝΑΤΟ και ΕΟΚ, την κρατικοποίηση και κοινωνικοποίηση μεγάλων Τραπεζών, την αυτοδιαχείριση κλπ. Από αυτά δεν έγινε τίποτα ή τέλος πάντων τίποτα δεν έχει παραμείνει. Σύμφωνοι. Αλλά σήμερα τι διεκδικούμε ως μη υλοποιηθέντα από αυτά και πώς θα διασφαλίσουμε ότι αυτή τη φορά θα γίνουν; Λαμβανομένου υπόψη ότι γύρω μας το τοπίο δεν μας βοηθάει.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και η υπόλοιπη αριστερά – η καθαρά «επαναστατική» και αντικαπιταλιστική, το ΚΚΕ κλπ – δεν απαντήσουν σε αυτά τα προβλήματα, πειστικά, και πολύ περισσότερο δεν βρουν τρόπους να κινητοποιήσουν και οργανώσουν τις πλατιές λαϊκές μάζες  για ένα διαρκή αγώνα για αυτές τις λύσεις, τότε το κίνημα θα «ξεφουσκώσει» απογοητευμένο και αισθανόμενο αδυναμία να ανοίξει νέους δρόμους κι αυτό θα το πληρώσουμε όλοι – δηλαδή ο ελληνικός λαός και η ίδια η Ελλάδα.

Σε επόμενο κείμενο μας θα επανέλθουμε για να εξετάσουμε τη στρατηγική απορία της αριστεράς σε παγκόσμιο επίπεδο.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1- Βλ. Σαμίρ Αμίν  «Φυσικά, εάν είσαι μια μικρή χώρα, σχετικά αδύναμη, όπως η Ελλάδα, δεν είναι σίγουρο ότι θα δημιουργηθεί χιονοστιβάδα». – συνέντευξη στην «Εφημερίδα των Συντακτών» Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012

2 – Όπως έλεγε ο Μαρξ  «Είναι φυσικό οι βίαιες εκρήξεις να εκδηλώνονται νωρίτερα στα άκρα του αστικού σώματος παρά στην καρδιά του, γιατί εδώ είναι περισσότερες οι δυνατότητες εξομάλυνσης.» [Μαρξ-Ένγκελς [Διαλεκτά έργα  τ. 1^ος σελ. 262, εκδ. ΚΕ-ΚΚΕ]

3 – βλ. σχετικά ομιλία Κ. Καραμανλή  στην ΔΕΘ 2008: «Η Παγκόσμια Κοινότητα διανύει περίοδο σοβαρών αναταράξεων και μεγάλων οικονομικών κλυδωνισμών… Η διεθνής κρίση ήταν αναπόφευκτο να επηρεάσει και τη Χώρα μας.»  και Γιώργου Α. Παπανδρέου στην ίδια έκθεση όπου εμφαντικά υποστήριξε ότι «Δεν φταίει η διεθνής κρίση, που αύξησε τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και επέβαλε το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων σε όλους ανεξαιρέτως τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Δεν φταίει η διεθνής κρίση για τη σοβαρή αναπτυξιακή μας υστέρηση,  την κατάρρευση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Η καθημερινότητα που ζει ο πολίτης δεν είναι αποτέλεσμα της διεθνούς κρίσης, ούτε λάθος είναι, ούτε ανικανότητα. Είναι αποτέλεσμα στρατηγικών επιλογών της σημερινής κυβέρνησης.»