Από τον Κοτζιά στον Κατρούγκαλο – Μετά τις Πρέσπες το Καστελόριζο…

 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στο άρθρο που ακολουθεί, αναφέρεται από τον αρθρογράφο, ότι  η τελική κατάληξη των όποιων συμφωνηθέντων μεταξυ των αντιπροσωπειών των δυο μερών, θα ειναι η συνδιαχείριση και η συνεκμετάλευση του Αιγαίου. Η άποψή μας διαφέρει από αυτήν τη διαπίστωση, γιατί από όλες τις ενδείξεις και τις αντιδράσεις της Τουρκικής ηγεσίας, αυτό που φαίνεται καθαρά ότι την ενδιαφέρει να επιτυχει, είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι η επαναφορά της θεωρίας του 25ου Μεσημβρινού στο προσκήνικο και επόμενα ο πλήρης διαχωρισμός του Αιγαίου στις δύο χώρες, γεγονός που σημαίνει την πλήρη διοίκηση του Ανατολικού Αιγαίου στην Τουρκία, αφήνοντας το Δυτικό τμήμα στη διοίκηση της Ελλάδας, με διαιτητή αυτής της συμφωνίας τις Η.Π.Α. Έτσι επέρχεται αυτόματα και η πλήρης διαχείρηση και η εκμετάλευση της θάλαασσας και των προιόντων της και φυσικά  επιτυγχάνονται και οι απρόσκοπτες πτήσεις των πολεμικών αεροσκαφών των δύο χωρών  χωρίς εμπλοκές και "σκοτούρες" για τη Συμμαχία. Αυτή η κατάληξη θα είναι η πλήρης παραδοση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας και με "έδαφος" και αυτό θα επιδιωχθεί να γίνει  με ανάλογο τρόπο συμφωνίας, όπως αυτή των Πρεσπών. Αυτό δεν αποτελεί πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όπως θα υποστήριζαν κάποιοι, αλλά είναι κάτι που εχει μπει στο τραπέζι!!!

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός

Την αρχή έκανε ο Κοτζιάς, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων με την αναφορά σε «μοναχοφάηδες» Έλληνες για το Καστελόριζο. Εάν δεν υπήρχε συνέχεια θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί πως επρόκειτο για προσωπική άποψή του αν και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών γνωρίζει το ειδικό βάρος των λέξεων και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν. Επειδή κατά γενική ομολογία είναι και ευφυής και πολύπειρος στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, ήταν, λοιπόν, εξαρχής προφανές πως η επίμαχη δήλωσή του στο Φόρουμ των Δελφών ήταν ένα είδος προαναγγελίας μία κίνησης που κυοφορείται.

Δεν χρειάσθηκε να περάσουν πολλές ημέρες για να επιβεβαιωθεί η σχετική εκτίμηση που είχαμε διατυπώσει στο άρθρο με τον ενδεικτικό τίτλο «Ο Κοτζιάς σε ρόλο ‘λαγού’ – Αποκρυπτογραφώντας μία θολή δήλωση» (8 Μαρτίου 2019). Ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, που είχε κρίσιμη συνάντηση στην Αττάλεια με τον Τούρκο ομόλογό του, επανέλαβε περίπου τα ίδια.

Αυτό προφανώς δεν μπορεί να θεωρηθεί καθόλου τυχαίο. Πολύ περισσότερο όταν στην πρόσφατη συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν είχε γίνει λόγος για συνεργασία των δύο χωρών στα ενεργειακά,, χωρίς να προσδιορισθεί σε ποιον ακριβώς ενεργειακό τομέα συζητείται συνεργασία. Εκείνη έκφραση δεν μπορούσε από μόνη της να τεκμηριώσει εθνική ανησυχία, επειδή θα μπορούσε η ελληνοτουρκική συνεργασία να αφορά π.χ. στην προέκταση του αγωγού Turkish Stream που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο προς την Τουρκία με σκοπό στη συνέχεια να διοχετευθεί στην Ευρώπη.

Το γεγονός, όμως, ότι στη γενικόλογη δήλωση Τσίπρα και στη θολή μεν αποκαλυπτική δε δήλωση Κοτζιά προστέθηκε η παρεμφερής δήλωση Κατρούγκαλου αποτελεί απόδειξη ότι κάτι «ψήνεται» όσον αφορά την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, έτσι όπως αυτή ορίζεται ατύπως με βάση την αρχή της μέσης γραμμής.

Αυτό που είπε κι αυτό που δεν είπε

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Κοτζιάς προέβη στην επίμαχη δήλωση, επειδή γνώριζε το τι είχε συζητηθεί μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου. Στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, άλλωστε, είναι γνωστό ότι στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ είναι αρκετοί που επιδιώκουν μία ελληνοτουρκική συμφωνία κατά το προηγούμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών. Υπάρχουν και σχετικές δημόσιες δηλώσεις από βουλευτές του ότι το μοντέλο της Συμφωνίας των Πρεσπών πρέπει να εφαρμοσθεί και στα ελληνοτουρκικά!

Τι μας είπε, λοιπόν, ο Κατρούγκαλος; «Πως μπορεί κάποιος να αποκλείσει από αυτή την περιοχή την Τουρκία, η οποία έχει τόσα χιλιόμετρα ακτή στη Μεσόγειο;». Ο υπουργός Εξωτερικών θέλει κάτι να μας πει, χωρίς όμως να το λέει καθαρά, ή δηλώνει το αυτονόητο; Και επειδή η ανωτέρω δήλωση εκ των πραγμάτων συσχετίζεται με τα περί «μοναχοφάηδων» του Κοτζιά, ας ξεκαθαρίσουμε ότι ποτέ κυβέρνηση ή πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα και στην Κύπρο δεν ισχυρίσθηκε ότι όλα είναι δικά μας, ότι η Τουρκία δεν έχει υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Αντιθέτως, είναι η Άγκυρα που ισχυρίζεται ότι όλα τα νησιά, μικρά ή μεγάλα, δεν έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, φθάνοντας την τουρκική υφαλοκρηπίδα (σύμφωνα με τους χάρτες Ακάρ) μέχρι και νότια της Κρήτης!

Κατά συνέπεια, ο Κατρούγκαλος, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας, όφειλε να πει το αυτονόητο που είπε, προσθέτοντας ότι τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ κι ότι η θέση της Αθήνας είναι πως η υφαλοκρηπίδα ΑΟΖ πρέπει να οριοθετηθεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Και επειδή η Τουρκία έχει διαφορετική θέση, θα έπρεπε να επαναλάβει την πρόταση για παραπομπή της διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για να την επιλύσει με βάση το Διεθνές Δίκαιο.

Αυτό προβλέπει ρητά ότι ακόμα και η πιο μικρή νησίδα, εάν φιλοξενεί έστω και στοιχειώδη οικονομική δραστηριότητα (π.χ. εκτρέφονται κατσίκια), δικαιούται υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, ωστόσο, έχει καταστεί διεθνές δίκαιο και ως εκ τούτου δεσμεύει και την Τουρκία. Παρόλα αυτά, η Άγκυρα εμμένει στον ισχυρισμό της, επικαλούμενη ειδικές συνθήκες, όπως επίσης δεν έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Στο στόχαστρο το Καστελόριζο

Τι προσπαθούν, λοιπόν, να μας πουν κατά σειρά οι Τσίπρας, Κοτζιάς και Κατρούγκαλος, ο καθένας με τον τρόπο του; Δεδομένου ότι τα ζητήματα που αφορούν στην κυπριακή ΑΟΖ είναι αρμοδιότητα της Λευκωσίας, δεν αναφέρονται σ’ αυτήν. Σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές, όλες αυτές οι δηλώσεις αναφέρονται στη θαλάσσια περιοχή του Καστελορίζου. Ο Κοτζιάς, μάλιστα, μας το είπε ωμά.

Κατά τις ίδιες πηγές, λοιπόν, η Αθήνα έχει εκφράσει στην Άγκυρα την ετοιμότητά της να διαπραγματευθεί μικρότερη επήρεια του Καστελορίζου όσον αφορά τις θαλάσσιες ζώνες. Η τουρκική πλευρά κατέγραψε, βεβαίως, την ελληνική υποχώρηση, αλλά δεν δεσμεύθηκε, επιμένοντας ότι τα νησιά δεν διαθέτουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Ως καλός προπαγανδιστής, ο Κοτζιάς είχε ηθελημένα μιλήσει θολά. Μας είχε, λοιπόν, πει ότι διαφωνεί με όσους υποστηρίζουν ότι το Καστελόριζο έχει όλη την υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ της περιοχής!

Αυτό που ήθελε να πει είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να αποδεχθεί ότι το σύμπλεγμα του Καστελορίζου δεν θα έχει πλήρη επήρεια σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Με άλλα λόγια πως δεν πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή της μέσης γραμμής στην οριοθέτηση. Η θέση αυτή, όμως, ισοδυναμεί με εκ των προτέρων παραχώρηση εθνικών δικαιωμάτων.

Εάν η Τουρκία δεχόταν η διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ π.χ. του Καστελορίζου να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αυτό ενδεχομένως να μην έδινε στο μικρό ελληνικό νησιωτικό σύμπλεγμα πλήρη επήρεια, λόγω του μεγάλου χερσαίου όγκου της Τουρκίας. Ενδεχομένως να οριοθετούσε, συνδυάζοντας την αρχή της μέσης γραμμής με την αρχή της αναλογικότητας. Προφανώς, η Ελλάδα θα αποδεχόταν τη σχετική απόφαση, αφού έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου. Άλλο αυτό, όμως, κι άλλο εκ των προτέρων να λες ότι η Αθήνα είναι έτοιμη να αποδεχθεί μειωμένη επήρεια, υπονομεύοντας καίρια τη διαπραγματευτική και νομική θέση της χώρας.

Μορφές συνδιαχείρισης-συνεκμετάλλευσης

Σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πηγές, η ελληνική κυβέρνηση έχει εμφανισθεί διατεθειμένη να συζητήσει και μορφές συνδιαχείρισης-συνεκμετάλλευσης τουλάχιστον στη θαλάσσια περιοχή του Καστελορίζου. Αυτό το νόημα είχε και η δήλωση Κοτζιά «να δώσεις στην Τουρκία μία προοπτική να συμμετάσχει στην οικονομική ανάταση (από την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων)». Και για να μην αφήσει καμία αμφιβολία για το τι εννοεί πρόσθεσε: «να το βάλουμε στο τραπέζι να το συζητήσουμε» με την Άγκυρα.